In 2003-'04 liet het Nederlands instituut voor Zuidelijk Afrika (NiZA) de geschiedenis van zijn voorlopers en hun vele geestverwanten vastleggen in een webdossier. NiZA was in 1997 ontstaan uit drie organisaties: de Anti-Apartheids Beweging Nederland (AABN), de Eduardo Mondlane Stichting (EMS) en het Komitee Zuidelijk Afrika (KZA). Alle drie hadden een lange staat van dienst in de strijd tegen de apartheid en de solidariteit met Zuidelijk Afrika. Het webdossier 'Nederland tegen apartheid 1948-1994' werd begin 2009 herzien naar aanleiding van de overdracht van de archieven van NiZA's voorgangers aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.
Apartheid
Bijna een halve eeuw, van 1948 tot 1994, regeerde in Zuid-Afrika de apartheid. De blanke regering, die maar een kleine minderheid van de bevolking vertegenwoordigde, bouwde aan een strikt doorgevoerde rassenscheiding. Van bankjes in het park met het bordje Slegs vir blankes, tot de wettelijk vastgelegde regels over wie waar mocht wonen of werken en wie met wie mocht trouwen.
Racisme en discriminatie naar huidskleur zijn geen Zuid-Afrikaanse uitvinding, het in wetten vastgelegde apartheidssysteem was dat wel. Apartheid was volgens de VN een 'misdaad tegen de menselijkheid'.
Nederland
Waren de blanke Afrikaners onze verwanten? Of ging de solidariteit uit naar de verzetsbewegingen in Zuid-Afrika en de rest van Zuidelijk Afrika? Nederland blies zijn partij mee in het wereldwijde protest tegen de apartheid en het kolonialisme in Zuidelijk Afrika: groepen, comités, maatschappelijke initiatieven te kust en te keur, en regeringen van uiteenlopende politieke signatuur, die schipperden tussen het ondersteunen en het dwarsbomen van deze beweging.