In maart 1916 fuseerde Roland Holsts RSV met de SDP, die zich een paar jaar later tot Communistische Partij in Nederland omdoopte. Ze hield tot 1927 stand in het ‘afschuwelijke troepje kibbelende sektaristen’, daarna ontwikkelde ze zich in religieus-socialistische richting.
Met de Russische Revolutie steeg haar aanzien omdat zij Lenin en Trotski persoonlijk kende. In november 1918 meende ze oprecht dat de revolutie ook in Nederland zou uitbreken. Ze voerde onverschrokken enige betogingen en bijeenkomsten aan die de revolutie zouden moeten inluiden, maar het mocht niet baten.
In 1919 sloot de CPN zich aan bij de (Derde) Communistische Internationale. Holst maakte deel uit van het West-Europese, in Amsterdam gevestigde, Sub-Bureau van de Komintern. Ze was ook in Moskou op het Kominterncongres van 1921.
Zimmerwald (en nog twee opvolgende conferenties) wordt gezien als de voorafspiegeling van de Russische revolutie en de Komintern.
Moskou 1921. Aleksandra Kollontaj rechts, Roland Holst aan haar zijde
Bronnen
Brieven van Henriette Roland Holst in Robert Grimm/Zimmerwalder Bewegung archief, nr B134
Brieven van Lenin en Trotski in het archief van Henriette Roland Holst-van der Schalk
Willem van Ravesteyn archief
David Jozef Wijnkoop archief
Elsbeth Etty, Liefde is heel het leven niet. Henriette Roland Holst 1869-1952 (Amsterdam 1996)
Horst Lademacher hrsg Die Zimmerwalder Bewegung. Protokolle und Korrespondenz hrsg von Horst Lademacher. 2 Vol. (The Hague) 1967
Henriette Roland Holst, ‘Herinneringen aan Zimmerwald’ in: Fundament jrg 2 (1935) 7, pp 10-29
Henriette Roland Holst-van der Schalk, Het vuur brandde voort. Levensherinneringen (Amsterdam 1946)
Leo van Rossum, ‘Ein unveröffentlichter Brief Trockijs von Anfang 1916’ in: International Review of Social History XIV (1969) 2, pp 251-266
Margreet Schrevel mas@iisg.nl, tekst en samenstelling