Traduccion español: La Revolución traicionada.
Ze hadden geen keus meer. Kort voor het einde van de Spaanse Burgeroorlog slaagden de anarchisten en anarchosyndicalisten van de CNT-FAI erin hun archieven Spanje uit te smokkelen. Ze moesten zien te voorkomen dat óók hun geschiedenis door Franco om het leven zou worden gebracht.
Parijs, Londen….na een lange reis belandden de papieren in Oxford, waar het IISG vanuit Amsterdam een depot had ingericht om belangrijke archieven te beschermen tegen de Nazi’s. De verzegelde kisten bleven daar de hele oorlog in veiligheid. Na de oorlog bleef het roodzwarte anarchistische erfgoed intact. De kisten werden in 1947 naar Amsterdam verscheept en uiteindelijk in de jaren ’70 geopend. Naast duizenden documenten en brieven kwamen ook zo’n 5000 negatieven en 2000 foto’s tevoorschijn: al het beeldmateriaal van het Propagandabureau van de CNT-FAI tijdens de burgeroorlog.
De beelden vertellen over de sociale revolutie die van juli 1936 tot mei 1937 in Barcelona en op het platteland van Aragón vorm kreeg. Over de contrarevolutie, die in feite geïnitieerd werd door de Republikeinse regering zelf. Over de communisten, die Stalins bevelen uitvoerden. Cruciaal in dit proces van contrarevolutie waren de pogingen om de collectivisaties de nek om te draaien en de ongeregelde volksmilities onder militair regiem in het Republikeinse leger te dwingen. De complexe relatie van de CNT met de wettige regering hielp al evenmin. De ene anarchistische groepering wilde de revolutie realiseren en tegelijkertijd oorlog voeren tegen de fascisten, de andere vond het beter om de revolutie nog even uit te stellen en alles in te zetten op het winnen van de strijd, en wees regeringsdeelname daarbij niet af.
De collectie geeft niet alleen een beeld van de activiteiten van de CNT-FAI, maar ook van de libertaire jongerengroepen FIJL en de SIA, Solidaridad Internacional Antifascista.
Deze kleine webpresentatie laat iets zien van de revolutionaire sfeer in de straten van Barcelona in die eerste dagen: de barricades, het sluiten en in brand steken van kerken, de vernielingen van eigendommen van fascisten op de pleinen, de geïmproviseerde openluchtkeukens voor de militieleden. Ook zijn er foto’s van arbeiders uit de fabrieken, het openbaar vervoer en andere sectoren, die zich de productiemiddelen toeëigenen en onder collectief bestuur brengen. Ze laten de vasthoudende en creatieve energie zien waarmee deze werkers poogden een nieuwe maatschappij op te bouwen.
De fotografen van dit alles waren zelf ook actief betrokken bij het proces van verandering. Doordrongen van het belang van beeld, vereeuwigden ze wat in hun ogen iconen van de revolutie zouden worden. Dit zijn niet zo maar persfoto’s, al kwam een groot deel ervan in de in de krant Solidaridad Obrera terecht. Deze met de Leica genomen zwart-witfoto’s hebben nog een toegevoegde waarde. Op de achterkanten staan bijschriften gekladderd die de hartstocht en het optimisme verraden van mensen die het einde van de bourgeoisie en het begin van de sociale revolutie voelden aankomen.
Tachtig jaar later vraagt deze collectie op indringende wijze om aandacht voor een fenomeen dat, als het aan de tegenstanders van de revolutie had gelegen, allang in stilte begraven zou zijn. Zo krijgt de verraden revolutie het gezicht dat haar toekomt. Deze beelden zijn dus in alle opzichten memorabel.
Tekst en samenstelling: Almudena Rubio Pérez
Zie ook de gedetailleerde beschrijving van de CNT Fotocollectie in de catalogus van het IISG