President Lincoln schafte op 1 januari 1861 officieel de slavernij af. Daarmee werd met één pennenstreek een transformatie in 's wereld arbeidsverhoudingen bezegeld. De meeste ex-slaven kozen na de afschaffing van de slavernij niet voor loonarbeid, maar voor een bestaan als 'kleine zelfstandige'. Daarop gingen de vroegere slavenhouders er toe over arbeid in te huren uit het buitenland, veelal uit Azië. Een stroom contractarbeiders kwam op gang, mensen die hun ticket naar Amerika terug moesten verdienen door jarenlang op één en de zelfde plantage te werken tegen een vast loon.
Hoe en waarom zulke grote veranderingen in arbeidsrelaties in de wereldgeschiedenis optreden, is het onderwerp van Jan Lucassen in Outlines of a History of Labour (IISH Research Paper 2013). De meeste, zo niet alle, verschuivingen in arbeidsorganisatie zijn niet zozeer te danken aan een maatregel 'van boven' zoals die van Lincoln. Ze zijn veeleer het gevolg van langetermijn ontwikkelingen van onderop.