Onderzoekt en verzamelt de geschiedenis van werk, werkenden en arbeidsverhoudingen wereldwijd

Ruedo Ibérico - Kleine geschiedenis

Op 17 oktober 1961 werd ‘Editions Ruedo Ibérico’ opgericht. De stichters waren José Martínez, die directeur werd en bleef tot het eind, Vicente Girbau, Elena Romo, Ramos Viladás en Nicolas Sanchez Albornoz, de naar de VS gevluchte historicus die naar eigen zeggen toevallig in Paris op bezoek was bij zijn oude vriend Martínez op het moment van oprichting. Dat Ruedo Ibérico geen monolithische ideologische onderneming was, bewijzen deze namen wel. Romo was bijvoorbeeld communist en Viladás Catalaans nationalist. Het doel van de uitgeverij was expliciet de strijd tegen de dictatuur van Franco door het uitgeven van tegeninformatie die de Franquistische propaganda moest bestrijden. De te publiceren teksten waren niet alleen bedoeld voor de exil-gemeenschap, maar juist ook voor lezers in Spanje zelf. De uitgeverij wilde speciaal het monopolie van Franco op het gebied van de geschiedschrijving over de Burgeroorlog doorbreken.

Een van de verdiensten van Ruedo Ibérico volgens Albornoz is bijvoorbeeld geweest dat ze de Spaanse overheid heeft gedwongen om te erkennen  dat Guernica door de Duitse luchtmacht is gebombardeerd. Twee zeer belangrijke vroege titels op het gebied van de Burgeroorlog waren de Spaanse vertalingen van het boek van Hugh Thomas, The Spanish Civil War en Brenans The Spanish Labyrinth. Beide boeken veroorzaakten een sensatie in de kringen van geïnteresseerde Spanjaarden. De al eerder verschenen biografie van Franco van ‘Luis Ramírez’ leverde de Spaanse auteur Luciano Rincón, die achter dit pseudoniem schuilging, in 1971 drie jaar gevangenis op.

De boeken van Ruedo Ibérico veroverden snel een plaats onder Spaanse studenten in Parijs. Maar ook de Spaanse overheid kreeg de publicaties snel in het vizier. In 1963 werden  voor het eerst drie boeken bekritiseerd door het Boletín de Orientación Bibliográfica,  een publicatie van het Ministerio de información y turismo español. Deze overheidspublicatie zou in totaal 35 boeken van Ruedo Ibérico bekritiseren. In 1965 begon de uitgeverij met de publicatie van het tijdschrift Cuadernos de Ruedo Ibérico. Dit tijdschrift dat tot 1975 in 45 nummers zou verschijnen, werd een belangrijk platform van het radicale anti-franquisme. Het liet een breed scala aan politieke opvattingen zien. Om deze reden was er wel kritiek op het blad. Er zou te weinig samenhang in de bijdragen hebben gezeten; maar dat was de prijs die José Martínez voor zijn heterodoxie wilde betalen. Het tijdschrift berichtte ook over culturele ontwikkelingen die in het conservatieve Spanje niet belicht konden worden. De Cuadernos mochten zich ook in de belangstelling van het officiële Spanje verheugen: in 1972 had het blad volgens Sarría Buil 37 abonnementen in Spanje.

Distributie

De uitgeverij ontwikkelde zich voorspoedig. Het eigen fonds werd door Martínez mooi en herkenbaar uitgegeven. Vanaf 1971 was hij met zijn bedrijf  aanwezig op de Frankfurter Buchmesse waar deze grote tegenstander van de dictatuur tussen de officiële Spaanse uitgevers stond. Contacten met Spanje waren er dus altijd, al verliep distributie niet via Frankfurt. Schrijver en uitgever Jorge Heralde vertelt van een bijzondere vorm van distributie. Met vrienden vormde hij een club van cinefielen, de Linterna Mágica. Daarmee werden eind jaren 1960 vanuit Barcelona filmweekendjes in Perpignan georganiseerd. Daar werden de boeken  van Ruedo Ibérico aangeschaft en mee terug naar Spanje gesmokkeld. Barcelona kende ook twee ‘reguliere’ illegale importeurs en distributeurs. Dat waren boekhandel en uitgeverij Siegfried Blume en Rufino Torres. De laatste was een ex-lid van de guardia civil en kende de kneepjes van de grensbewaking op zijn duimpje. Torres kon vanwege zijn achtergrond waarschuwen als er een mol was geïnfiltreerd in de uitgeverij. Naarmate de jaren ‘70 vorderden, werd de distributie steeds ‘gewoner’. In een wijk als Sarrià in Barcelona werd er uiteindelijk zelfs aan huis bezorgd.