Acht brieven van Rosa Luxemburg duiken op in een onlangs van het Bundesarchiv Berlijn ontvangen aanvulling op het archief Sozialistische Monatshefte.
De van oorsprong Poolse Rosa Luxemburg (1871-1919) schreef ze op een moment dat haar spraakmakende rol in de Duitse socialistische beweging nog moest beginnen. In 1896 waren haar eerste Duitse artikelen verschenen in Die Neue Zeit. In de zomer van 1897 vroeg de redactie van de concurrerende Sozialistische Monatshefte haar om een bijdrage over de Poolse socialistische beweging. Luxemburg was even tevoren aan de universiteit Zürich gepromoveerd en had een schijnhuwelijk gesloten met de Duitse Gustav Lübeck om zichzelf een verblijfsvergunning voor Duitsland te verschaffen.
Luxemburg nam de tijd voor het schrijven van haar stuk, misschien ook omdat de materie erg ingewikkeld was. Het Poolse grondgebied was over drie naties verdeeld, er waren twee socialistische partijen actief en één (de Bund) in oprichting. In het decembernummer 1897 verscheen uiteindelijk haar enige bijdrage aan de Monatshefte. In haar correspondentie over haar bijdrage met de hoofdredacteur laat ze zich zien als hypercorrect en bang om fouten in het Duits te maken.
Bij het insturen van het manuscript schrijft zij:'...Ich bin jedoch sicher, dass mein abscheuliches Betragen Sie nicht verhindern wird, mein Manuskript christllch zu behandeln and eventuelle Polonismen daraus zu entfernen. Ich erlaube mich noch, Sie besonders zu bitten, die Korrektur sorgfältig revidiren zu lassen, denn die deutschen Setzer scheinen speziell für meine Handschrift unzugänglich zu sein, weshalb sie mir oft unliebsame Fehler hineinsetzen.'* (Weggis bei Luzern, 22 X 1897)
Kort hierna stuurt ze een briefkaart (poststempel 26.10.1897) met het dringende verzoek '...am Ende des Absatzes...schreibe ich: "nach jeder Fluth auch wieder die Ebbe"...Bitte, seien Sie so freundlich, die letzten Worte umgekehrt zu stellen, dh: "Nach jeder Ebbe auch wieder die Fluth."' **
Nadat het artikel verschenen is, wijst ze nog op drie in het volgende nummer te rectificeren fouten (ongedateerd).
Dit dossier (Heft R 117/16 ) bevat een door de hoofdredacteur van SM rond 1900 gemaakte selectie van brieven van 'zeer belangrijke personen'. Dit levert een op zichzelf al interessante namenlijst op. Van de meeste correspondenten bestonden al dossiers in het hoofdarchief, van Rosa Luxemburg niet.
*Ik ben er van overtuigd dat u, ondanks mijn verwerpelijke gedrag, mijn tekst christelijk zult behandelen en eventuele polonismen zult verwijderen. Ik ben zo vrij u nadrukkelijk te verzoeken de drukproef zorgvuldig na te laten kijken, aangezien de Duitse zetters juist mijn handschrift moeilijk toegankelijk blijken te vinden, waardoor ze er vaak onwelkome fouten in zetten.'
**Aan het eind van het stuk schrijf ik – na vloed komt altijd weer eb. Weest u alstublieft zo vriendelijk de laatste woorden om te draaien, dat wil zeggen: na eb komt altijd weer vloed.