Paul de Groot was onbetwist de nummer 1 in Communistische Partij van Nederland (CPN). De gebroeders Joop en Jaap Wolff zouden zeker hoge ogen gooien als het er om ging de nummers 2 en 3 aan te wijzen. Hun archieven zijn op het IISG en onlangs zijn er interessante aanvullingen op binnengekomen.
Jaap Wolff (1923-2012) was bij het interne reilen en zeilen van de partij een zeer invloedrijk man. Hij was politiek secretaris van Paul de Groot, directeur van De Waarheid en van het Wetenschappelijk Bureau IPSO.
Joop Wolff (1927-2007) trad meer naar buiten. Hij vertegenwoordigde de CPN in de Tweede Kamer (1967-1981) en was bijna twintig jaar (hoofd)redacteur van De Waarheid (1958-1977). In de Tweede Kamer gold hij vooral als woordvoerder van het voormalig verzet, een rol die hem in vriendschappelijk contact met prins Bernhard bracht, waar hij zeer trots op was (inventarisnummers 13-18).
Joop Wolff bedacht in 1977, toen de populariteit van de CPN kelderde, de actie tegen de neutronenbom, een van de succesvolste vredesacties in Nederland ooit. Deze nationaal breed gedragen actie (met 1.1 miljoen handtekeningen in 1978) werd afgestemd met de Sovjet-Russische en Oost-Duitse communistische partijen en werd door hun mede gefinancierd, zoals uit het archief onomstotelijk blijkt. Er werd eerder over zulke internationale samenwerking en financiering gepubliceerd* maar volgens de secretaris van het Comité Stop de Neutronenbom, de CPN-er Nico Schouten, was daar niets van waar. (Joop Wolff no 52 en 150).
In het archief van Joop Wolff zit nu (inventarisnummer 176) het verslag van zijn gesprek met Hermann Axen, lid van het Politbüro van het Zentralkomitee van de Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED) op 22 en 23 november1977. Wolff vroeg financiële en morele ondersteuning, Axen zegde die de volgende dag toe. De ontmoeting was ook bedoeld om back-up voor het voorgoed wegwerken van De Groot te verkrijgen (‘De Groot fractioneert en heeft nog slechts 5 tot 7 aanhangers in de partij’). Verwezen werd naar een eerder gesprek van de CPN-leiding (Henk Hoekstra) in Moskou over de neutronenbom-actie.
De geschiedenis van de anti-kernwapen acties en de buitenlandse politiek van de CPN is verder te volgen uit een derde recente archief-aanwinst, namelijk de papieren van buitenlandsecretaris Jan de Boo (* 1934). Hij was ruim dertig jaar nauw betrokken bij de buitenlandse activiteiten van de CPN, totdat die in 1991 werd opgeheven.
*Onder meer: C. Horstmeier, ‘Stop de Neutronenbom! The last mass-action of the CPN and the Moscow-Berlin-Amsterdam triangle’ in: Around Peter the Great (Groningen 1997) 65-91. Horstmeier schatte de buitenlandse bijdrage op 140.000 gulden (deels ‘in natura’) op een totaal van de kosten (1978) van 250.000 gulden. Dit is overgenomen door Beatrice de Graaf, Over de Muur. De DDR, de Nederlandse kerken en de vredesbeweging (Amsterdam 2004) 90-91.