Begin 2015 verwierf het IISG het archief van Jan Adam Nijholt. Nijholt, geboren in Almelo in 1903, was lid van de Arbeiders Jeugd Centrale en zijn leven lang op zoek naar het spirituele en het hogere. Na zijn studie scheikunde in Delft vertrok hij in 1928 als scheikundig ingenieur naar Nederlands-Indië, waar hij ging werken bij het Laboratorium voor scheikundig onderzoek in Buitenzorg, het latere Bogor.
Het archief van Nijholt is voor het IISG vooral interessant vanwege de ongeveer tachtig brieven en kaarten die schrijver, socialist en Azië-kenner Jef Last, meestal vanuit het buitenland, aan Nijholt stuurde. Ruim 20 jaar, van 1951 tot 1971, correspondeerden zij met elkaar. Beiden reisden veel en waren overal en nergens thuis. Bovendien hadden zij het geïntrigeerd zijn door mannen en mannenwerelden met elkaar gemeen. Last had een gezin. Nijholt was een man alleen en homoseksueel al bezigde hij deze term amper. Last typeerde in een brief uit februari 1966 Nijholt als ‘de enige vriend voor wie ik geen enkel geheim heb’. In een ongedateerde brief is er sprake van dat beide mannen gezamenlijk op reis gaan. Last zegt dit af want hij verwijt Nijholt zijn hang naar ‘onuitstaanbare kleinburgers’. Wel waarschuwt hij Nijholt voor een ‘”avontuur”, dat daar in Napels alleen maar op beroving of teleurstelling en walging uit kan draaien’.
Nijholt was ook in Indië actief in het verenigingsleven, o.a. als bestuurslid van de Vereeniging voor Kampeerhuizen. Tijdens de Japanse bezetting bleef Nijholt in functie bij het Laboratorium en ook na de Indonesische onafhankelijkheid. In 1946 en 1952 was hij op verlof in Nederland en in 1955 keerde hij definitief terug. Later werkte hij in opdracht van de Wereldvoedselorganisatie FAO op Ceylon, waar hij, principieel vegetariër, de verbouw en verwerking van cassave wilde moderniseren.
Nijholt bleef tot aan zijn overlijden een gewaardeerde figuur in de Indonesische gemeenschap in Nederland. Hij ondersteunde tal van jonge Indonesiërs die voor hun studie naar Nederland kwamen. In 1984 overleed Nijholt ten gevolge van een verkeersongeval in Den Haag. (Bouwe Hijma)
