Het Kröller-Müller Museum in Otterlo exposeerde in 2010 werk van de Nederlandse architect Robert van 't Hoff, (1887-1979), die behoorde tot de kunstenaarsgroep De Stijl. Een bijzonder boekenkistje uit de collecties van het IISG was te zien op deze tentoonstelling. Van 't Hoffs beroemdste schepping is 'Villa Henny' (1918) in Huis ter Heide, een villa opgetrokken uit gewapend beton, een vroeg voorbeeld van het Nieuwe Bouwen in Nederland. Van 't Hoff werd er internationaal bekend mee.
Hij ontwierp ook meubelen en gebouwen voor wooncommunes, dit laatste vanuit zijn anarcho-communistische levensovertuiging. In de jaren '20 had Van 't Hoff in Engeland gewerkt, waar hij in de leeszaal van het British Museum werken van wereldhervormers bestudeerde en contact zocht met de uitgeverij van anarchistische literatuur Freedom. Als gepassioneerd verzamelaar van boeken kwam hij via een Londense antiquaar in het bezit van vier eerste drukken van de Ierse filosoof en sociaal hervormer William Thompson (1834-1917).
Van 't Hoff hield van deze boeken en benaderde ze dan ook met grote tederheid. Hij ontwierp een speciale verpakking voor ze, een afsluitbaar kastje van eikenhout. Een timmerman voerde omstreeks 1933 dit ontwerp uit met door Van 't Hoff zelf geselecteerd driehonderd jaar oud eikenhout. Het is 28.5 cm breed, 23 cm hoog en 21 cm diep. Op de voorkant zijn de letters WT, William Thompson, ingelegd. De vier boeken liggen op een plankje met een uitsparing om ze moeiteloos en zonder schade aan het kwetsbare materiaal in en uit te kunnen schuiven. Van 't Hoff schonk de collectie met pijn in het hart in 1973 aan het IISG. Zijn dochter Megan verscheen nadien geregeld op het Instituut, gewapend met een potje bijenwas om het kistje op te poetsen.
De boekenkist van Van 't Hoff bevat de volgende titels, geschreven door William Thompson:
- An inquiry into the principles of the distribution of wealth most conducive to human happiness; applied to the newly proposed system of voluntary equality of wealth. London, 1824
- Appeal of one half the human race, women, against the pretensions of the other half, men, to retain them in political, and thence in civil and domestic, slavery; in reply to a paragraph of Mr. Mill's celebrated "Article on government". London, 1825
- Labor rewarded. The claims of labor and capital conciliated; or, How to secure to labor the whole products of its exertions. By one of the idle classes. London, 1827.
- Practical directions for the speedy and economical establishment of communities, on the principles of mutual co-operation, united possessions and equality of exertions and of the means of enjoyments. London, 1830
In 1973 mijmerde Van 't Hoff over deze schenking in een brief aan een vriend: 'Met m'n Thompson boeken heb ik 'n veertigtal jaren mee "geleefd", zodat ik 't heengaan van dezen als een dagelijks gemis voel, maar aan de andere kant ook 'n bevrediging omdat een persoonlijk eigendom ... gemeenschappelijk bezit is geworden, echter zonder begrip van wat vooraf ging om deze boeken te vinden en een kastje te laten maken.' De tentoonstelling in het Kröller-Müller en deze kleine webpresentatie komen aan dit laatste bezwaar tegemoet.
Zie ook:
- Het VPRO-radioprogramma De Avonden (13 april 2010) interviewt architectuurhistoricus Dolf Broekhuizen, samensteller van de tentoonstelling in het Kröller-Müller museum
- Robert van 't Hoff : architect van een nieuwe samenleving / Dolf Broekhuizen (red.), Evert van Straaten, Herman van Bergeijk, (Rotterdam, 2010).
- Freedom archief bij het IISG