De Nieuw-Malthusiaansche Bond promootte sinds 1881 anticonceptie, zowel op ideologisch vlak als in de praktijk. Dat laatste gebeurde onder meer door een met de NMB sympathiserende arts of verloskundige een passend pessarium in te laten brengen bij de vrouw die daarom vroeg. Rond de eeuwwisseling wilden maar weinig artsen en vroedvrouwen voor voor de NMB werken, omdat die nog lang niet geaccepteerd was. Daarom koos de Bond voor het inzetten van ongekwalificeerde vrouwelijke hulpkrachten. Ze werden speciaal ingezet om vrouwen te helpen die geen doktersconsult konden betalen.
Een tumultueuze discussie over dit fenomeen is te vinden in een recente aanvulling op het archief van de NMB, twee notulenboeken uit de begintijd van de Bond.
Het was de befaamde feministe dr Aletta Jacobs die zich op de algemene vergadering in het Zuid-Hollands Koffiehuis in Den Haag op 27 januari 1901 fel tegen deze beunhazerij keerde.
Maar eerst vroeg ze het hoofdbestuur naar hun argumenten.
“Mevr Rutgers verklaart, hoe het HB er in Mei 1899 toe gekomen is …een proef te nemen met de aanstelling van vrouwen, die praktisch het aanbrengen van N.M. hulp hebben geleerd bij doktoren…
Er kwamen nl steeds klachten over onvoldoende hulp (vooral voor onvermogenden)"…
Dr Aletta Jacobs meent, dat het hoofdbestuur hiermee zijn boekje te buiten is gegaan. “Onder deskundigen verstaat men gewoonlijk “gediplomeerden”. ….Ook is gratis hulp verkeerd, want zij wordt niet op prijs gesteld. Bij arme vrouwen, die zich veel bewegen moeten, is uterus-lijden door een verkeerd geplaatst pessarium nog veel gevaarlijker, dan in den meergegoeden stand.”
Is er een verband tussen klasse en gezondheidszorg? Een andere aanwezige beticht het bestuur van de NMB ervan…”voor de armen minder bekwame hulp goed genoeg te vinden”.
Ene heer Kemper merkt hierna op dat Dr Rutgers deze zogenaamde deskundigen zelf opleidt. En het echtpaar Rutgers is ook niet vies van abortus [uit te voeren]…. Op deze beschuldiging springt Rutgers op en dreigt met de politie. Groot tumult in de zaal. Kemper wordt het woord ontnomen, waarop hij zijn lidmaatschap opzegt en de zaal verlaat. Na een lange discussie wordt gestemd. 24 mensen zijn voor het aanstellen van ongediplomeerde 'deskundigen', 2 stemmen tegen en 2 blanco.
Voorbehoedmiddelen anno 1904, uit Bro 3691/1. Zie ook de webpresentatie Neomalthusianisme in Nederland