Johannes Agnoli (1925-2003) werd als Giovanni geboren in Valle di Cadore, zo’n 100 km noordelijk van Venetië. Agnoli was een persoon van uitersten. In zijn schooljaren was hij een bewonderaar van Benito Mussolini en meende hij dat fascisme en bolsjewisme superieur waren aan de liberale democratie. In 1943 sloot hij zich als vrijwilliger aan bij de Duitse Wehrmacht en werd hij met zijn eenheid naar Joegoslavië gestuurd om de partizanen te bevechten. Opgepakt door de Britten bij Triëst belandde hij in 1945 in een krijgsgevangenenkamp in Egypte. Na zijn vrijlating in 1948 verhuisde hij naar Duitsland waar hij in de jaren vijftig in een houtzagerij werkte.
Hij startte zijn studie aan de universiteit van Tübingen en maakte kennis met Wolfgang Abendroth. In 1962 ging hij als assistent bij Ossip Flechtheim werken bij het Otto Suhr Instituut in Berlijn. In 1972 werd hij hoogleraar politieke wetenschappen, een leerstoel die hij bijna twee decennia bezette. Agnoli werd in 1957 lid van de Duitse Sociaaldemocratische partij, de SPD, maar werd enkele jaren later geroyeerd vanwege zijn lidmaatschap van de Sozialistischer Deutscher Studentenbund (SDS). Agnoli stond zeer kritisch tegenover de Duitse en Italiaanse parlementaire democratie en bekritiseerde de Grote Coalitie van Christendemocraten en Sociaaldemocraten in de jaren zestig. Zijn publicaties over de buitenparlementaire democratie waren beroemd in kringen van de linkse studentenbeweging.
Herfst 2015 is de ordening van het archief van Agnoli door Lex Wouterloot voltooid. Het archief bevat correspondentie met uiteenlopende figuren als Klaus Croissant, Giangiacomo Feltrinelli, Horst Mahler en Klaus Meschkat, maar ook een grote hoeveelheid manuscripten, vertalingen, lezingen, interviews en publicaties. Zijn mappen met documenten over de Republikanische Club in Berlijn zijn interessant evenals die over de Unione Emigranti Italiani Progressisti (UEIP) – Gruppo di Lavoro Berlino-Wolfsburg en andere groepen Italiaanse migranten in Duitsland.
Het archief Agnoli bevat een flinke hoeveelheid geluidsopnames van lezingen van en interviews met Agnoli.
Een biografie van Agnoli verscheen van de hand van zijn vrouw Barbara Görres onder de titel Johannes Agnoli. Eine biographische Skizze.
Bouwe Hijma