De man die geen biografie wou, heeft er zes jaar na zijn dood toch een gekregen. Nooit op de knieën: Marcus Bakker 1923-2009, communist en parlementariër, geschreven door Leo Molenaar en uitgebracht door uitgeverij Balans. Marcus Bakker was tijdens zijn 25 jaar durend Kamerlidmaatschap gerespecteerd om zijn humor en gevatheid. De Marcus Bakker-kamer op het Binnenhof herinnert daaraan. Het eerste exemplaar van het boek werd daar op 3 maart jl uitgereikt aan Hans Wiegel, die herinneringen ophaalde aan zijn vele onderonsjes met de aimabele Bakker ‘ achter de gordijnen’.
De zelfde Bakker die binnen het Nederlandse democratische bestel zo goed functioneerde, was in de CPN decennialang een onbuigzame bestuurder die geloofde in het eenpartijstelsel van de Sovjet-Unie en die rücksichtslos de partij van andersdenkenden zuiverde als de leiding dat nodig vond.
De auteur, die zelf in de jaren '80 de CPN actief was, heeft er voor gekozen het mijmeren over dergelijke ongerijmdheden aan de lezers over te laten. Met veel empathie beschrijft hij Bakkers daadkracht en zijn onophoudelijk ijveren voor de verheffing van de gewone man. Waar het de parlementaire activiteit betreft, levert dat een mooi beeld op van de geschiedenis van naoorlogs Nederland. De lijnen naar de actualiteit zijn soms verrassend. Zo betoogde Bakker al in 1967 dat men bij de aardgaswinning vooral aan de Groningers moest denken.
Om de hoofdstukken over Bakker binnen de CPN te begrijpen is nogal wat voorkennis vereist. Alleen de doorgewinterde CPN’er of CPN-watcher, een uitstervend mensensoort, zal opkijken van Molenaars onthulling dat Bakker niet het smaadschrift Rode Boekje geschreven heeft, zoals hij ook zelf placht te beweren. Dat deed hij om de werkelijke auteur, Paul de Groot, uit de wind te houden.
Voor dit boek raadpleegde Leo Molenaar de archieven van de CPN en van Marcus Bakker op het IISG, die Bakker zelf in 1991 op de fiets vanuit Zaandam kwam brengen.
Leo Molenaar, Nooit op de knieën: Marcus Bakker 1923-2009, communist en parlementariër. Amsterdam, UItgeverij Balans, 2015. ISBN 9789460038556. Zie ook Andere Tijden over Marcus Bakker, 3 maart 2015