Dit onderdeel van de webpresentatie van foto's van Frits Eisenloeffel treedt in het voetspoor van de Nederlandse journalist en politicoloog Frits Eisenloeffel bij zijn reizen op het Afrikaans continent.
In zijn studententijd had Frits Eisenloeffel vertegenwoordigers van de antikoloniale en anti-imperialistische bewegingen uit Portugal, Latijns-Amerika en Afrika ontmoet. Deze contacten waren beslisend voor zijn latere journalistieke werk. Hij maakte reizen naar London, Parijs, Marokko en Portugal, waar hij voor het eerst vertegenwoordigers van de Mozambikaanse verzetsbeweging FRELIMO ontmoette.
Mozambique
Aansluitend op zijn bemoeiingen met de Parijse gemeenschap van Portugese deserteurs maakte hij zijn eerste reizen naar de Portugese kolonies Guinee-Bissau, Kaapverdië en Mozambique. In opdracht van de VPRO maakte hij een reportage over de machtsoverdracht van de Portugezen aan het FRELIMO in 1974. Hij berichtte over de massamoorden van het Portugese leger uit de tijd van de koloniale strijd, de moeilijke economische omstandigheden en de onzekere politieke situatie met de dreiging van burgeroorlog vanwege de rivaliteit tussen het MPLA en de andere bevrijdingsbewegingen FNLA en UNITA en door een poging tot staatsgreep door blanke kolonisten.
Op zijn derde reis naar Mozambique volgde hij in opdracht van de VPRO de toekomstige president Samora Machel op diens rondreis door het land ter voorbereiding van de officiële machtsoverdracht.
Hij bezocht o.a. het gigantische bouwproject van de Cabora Bassa dam, dat door FRELIMO tijdens de koloniale oorlog verschillende keren opgeblazen dreigde te worden, maar dat nu bij moest dragen aan de economische ontwikkeling van de jonge natie. De documentaire was op de Nederlandse TV te zien op de Mozambikaanse Onafhankelijkheidsdag, 25 juni 1976.
- Bekijk een selectie van foto's over Mozambique: De bouw van de Cahora Bassa Dam (1975)
Angola en Namibië
Op zijn eerste bezoek aan Angola in 1975 versloeg Eisenloeffel de festiviteiten rond de eerste verjaardag van de machtsoverdracht aan de MPLA. Hij fotografeerde het omvertrekken van standbeelden van de kopstukken van de Portugese koloniale overheersing en de eerste schermutselingen met de MPLA-rivalen FNLA en UNITA: het begin van een langdurige burgeroorlog.
In 1977 interviewde Eisenloeffel de SWAPO-leider Sam Nujoma op diens bezoek aan Nederland. In 1978 bezocht hij Namibië om verslag te doen van de door Zuid Afrika georganiseerde verkiezingen die uitdrukkelijk tot doel hadden om de Democratic Turnhalle Alliance (DTA) in plaats van het Zuid Afrika-vijandige SWAPO aan de macht te brengen. SWAPO en de VN boycotten de verkiezingen, maar Zuid Afrika hoopte toch op erkenning door een uitgebreide perscampagne te organiseren.
- Bekijk een selectie van foto's over Angola: 1 Mei parade en textielarbeiders (1978)
- Bekijk een selectie van foto's over Namibië: Verkiezingen en contractarbeiders (1978)
Portugal
In 1977 rapporteerde Eisenloeffel over de campagne van de in 1975 onteigende grootgrondbezitters om hun land terug te krijgen. In 1979 werkte hij aan twee Tv-documentaires over het zelfde onderwerp.
Senegal, Kaapverdië en Guinee-Bissau
In 1978 bezocht Eisenloeffel Zaïre, Senegal, Guinee-Bissau en Kaapverdië. In Senegal versloeg hij de campagne voor de presidentiele verkiezingen van de zittende president Leopold Senghor, wiens regime langzamerhand steeds meer autoritaire trekjes begon te krijgen.
De regerende partij van Kaapverdië, de PAIGC, was optimistisch begonnen aan een ambitieus ontwikkelingsprogramma. Eisenloeffel fotografeerde de landbouwcoöperaties, een herbebossingsproject en de aanleg van waterreservoirs in de door droogte geteisterde eilanden. In Guinee Bissau legde hij de machtsoverdracht vast van de Portugezen aan de nieuwe heersers.
- Bekijk een selectie van foto's over Senegal: Algemene Verkiezingen (1978)
- Bekijk een selectie van foto's over Kaapverdië: Herbebossing en landhervormingen (1981)
- Bekijk een selectie van foto's over Guinee-Bissau: Machtsoverdracht (1974)
Eritrea en Soedan
Begin 1980 kwam Eisenloeffel in contact met vertegenwoordigers van de Eritrese bevrijdingsbeweging EPLF, die toen verwikkeld was in een felle onafhankelijkheidsstrijd met het Ethiopische leger. Het EPLF had zich in de Sahel provincie teruggetrokken na een eerder Ethiopisch offensief en Eisenloeffel werd gevraagd om verslag te doen van de ”opbouw van een nieuwe maatschappij” met een eigen, goed verborgen en gecamoufleerde infra-structuur van scholen, werkplaatsen en ziekenhuizen.
Eisenloeffel was zeer onder de indruk van hun strijdgeest en poogde Nederlandse ontwikkelingsorganisaties te interesseren voor het geven van steun aan het EPLF. In 1981/1982 berichtte hij over hun onafhankelijkheidsstrijd en het leven in de bevrijde gebieden. Hij was de eerste journalist die het gebruik van zenuwgas door het Ethiopische leger meldde.
Van 1983 tot 1985 werkte Eisenloeffel vooral in Eritrea en het grensgebied met Soedan; deels als journalist en deels als onderzoeker in opdracht van Nederlandse ontwikkelingsorganisaties. Zijn rapporten over de verdeling van noodhulp door de hulporganisatie van het EPLF, de EDR, overtuigde de Europese hulporganisaties om het EDR via Soedan van hulpgoederen te voorzien.
Het grensgebied van Eritrea en Soedan werd geplaagd door droogte en hongersnood. De toevloed van vluchtelingen door de aanhoudende Ethiopische offensieven verergerde deze crises aanzienlijk: zijn berichtgeving over de hongersnood in het gebied ging de hele wereld over. Op zijn laatste onderzoeksreis bezocht hij de vluchtelingenkampen in Soedan waar hij zo verzwakt raakte door uitdroging en uitputting dat hij, op 41 jarige leeftijd, een herseninfarct kreeg en half verlamd raakte.
De laatste jaren van zijn leven besteedde Eisenloeffel aan het inventariseren van de resultaten van zijn uitgebreide journalistieke loopbaan: foto’s, filmmateriaal, notities, correspondentie en kranten/tijdschrift artikelen.
- Bekijk een selectie van foto's over Eritrea: Onafhankelijkheidsoorlog (1980)
- Bekijk een selectie van foto's over Soedan: Vluchtelingen en hongersnood (1980, 1985)