Brazilië was het laatse Zuid-Amerikaanse land dat de slavernij afschafte, officieel op 13 mei 1888. Ongeveer 15 procent van de bevolking was toen nog slaaf. De bakkersknecht en arbeidersleider Joao de Mattos formuleerde het zo: 'in 1888 sloegen we de grootst mogelijke slag in onze niet aflatende strijd door de deuren naar de vrijheid open te zetten voor de de facto slaven, en wij, de vrije slaven, vechten nog steeds.' Joao en zijn kompanen deden dat onder meer door in 1890 een coöperatie op te richten met het doel bakkerijen op te kopen en te laten beheren door de arbeiders, vrij van patroons.
̃Marcelo Badaró Mattos, 'Experiences in Common: Slavery and "Freedom" in the Process of Rio de Janeiro's Working-Class Formation (1850-1910)' in IRSH 55 (2010) pp 193-213