Ongezien en onmeetbaar? Nederland en de Smokkelhandel, 1500-1900
16 oktober 2014, van 13:00 tot 17:15
IISG, Amsterdam
Smokkelhandel speelt een grote rol in het Nederlands maritiem verleden, en vrijwel alle maritiem-historische studies besteden (zijdelings) aandacht aan smokkelwaar en smokkelpraktijken. De studie van smokkel is echter een vak apart en een systematische benadering van (het belang van) smokkelhandel ontbreekt. Dit terwijl de schattingen over de omvang van smokkelhandel voor handelsroutes uiteen kunnen lopen van 10 procent tot wel de helft van de totale handel op een bepaald circuit of van een bepaald product.
Naast de vraag naar de omvang van smokkelhandel kan het belang van verboden handel ook gezien worden als essentieel onderdeel van het functioneren van legale handel. Welke rol speelde smokkelhandel in het open breken van markten, zijn er patronen te herkennen in de interactie tussen legale en illegale handel? Wie profiteren er van smokkel? Welke rol heeft smokkelhandel in het toegankelijk maken van (luxe) producten voor een groter publiek? Hoe speelde smokkelhandel een rol in internationale betrekkingen en staatsvorming?
Smokkelhandel stelt historici voor methodologische vragen: hoe reconstrueren we wat in het verleden buiten de orde en buiten het zicht van officiële instanties gebeurde? Welke vormen van indirecte bewijsvoering zijn er om smokkelhandel te reconstrueren? Hoe gaan we om met indirecte bewijsvoering? Is het mogelijk om via internationale samenwerking tussen archieven en instituten tot een reconstructie van smokkelhandel te komen?
De workshop is er op gericht om uiteenlopende ervaringen met het bestuderen van smokkelhandel bij elkaar te brengen en te discussiëren over de verschillende manieren waarop smokkelhandel historisch een rol speelde.
13:00 – 13:05 Opening en welkomstwoord
Leo Lucassen, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
13:05 – 13:15 Introductie
13:15 – 14:45 Het onmeetbare meten – methodologie
- ‘Combineren en verbinden: het reconstrueren van een smokkelnetwerk doormiddel van internationale data’ Karwan Fatah-Black, Instituut voor Geschiedenis, Universiteit Leiden
- ‘Handel met de vijand: Smokkel en fraude als antwoord van de Republiek op een wereldwijde crisis, 1600-1630’ Joris van den Tol, Instituut voor Geschiedenis, Universiteit Leiden
- ‘Ontduiking, productvervalsing en de zwarte markt voor wijn in de 18e eeuw. Pleidooi voor een herwaardering van de schaduweconomie’ Anne Wegener Sleeswijk, Institut d’histoire moderne et contemporaine, Université Paris-1 Panthéon- Sorbonne
- ‘Verkenningen van smokkelhandel onder de VOC’ Matthias van Rossum, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
15:00 – 16:30 Het ongeziene zien – werking en belang van smokkel
- ‘Amsterdam en de smokkelhandel tijdens de Vierde Engelse Oorlog’ Jeroen van der Vliet, Rijksmuseum Amsterdam
- ‘Human Trafficking on the Early Modern Dutch Wild Coast’ Marjoleine Kars, University of Maryland, Baltimore, MD
- ‘Geldsmokkelaars - mondiale muntcirculatie en smokkelen als werk’ Jan Lucassen, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis
16.30 – 17.15 Afsluitende discussie: hoe verder?
Deze workshop komt tot stand d.m.v. bijdragen van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en het Instituut voor Geschiedenis van de Universiteit Leiden
Toegang: gratis
Aanmelden bij Matthias van Rossum: mvr@iisg.nl