De spoorwegstakingen van 1903
Onder de titel 'Gansch het raderwerk...' is in De Burcht te Amsterdam tot en met 17 augustus 2003 een tentoonstelling te zien over de spoorwegstakingen van 1903. De tentoonstelling is gemaakt door het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG).
Na de eerste spoorwegstaking van 1903 tekende de socialist Albert Hahn zijn bekende prent met de titel 'Gansch het raderwerk staat stil, als uw machtige arm het wil'. De prent illustreert de overwinningsroes waarin de socialistische arbeidersbeweging op dat moment verkeerde. Lang zou dat niet duren. Op 9 april 1903 werd staken voor ambtenaren en spoorwegpersoneel strafbaar gesteld. De algemene werkstaking die uit protest hiertegen werd uitgeroepen, liep uit op een fiasco. Bij de spoorwegen werden tweeduizend mannen ontslagen en velen werden in rang verlaagd. Duizenden gezinnen zouden lange tijd in bittere armoede leven.
Op de tentoonstelling worden de stakingen belicht vanuit het persoonlijk perspectief van direct betrokkenen. Aan de hand van dagboeknotities, brieven en ander autobiografisch materiaal 'vertellen' uiteenlopende figuren hun verhaal van de stakingen en de gevolgen. Zo vertelt minister-president Abraham Kuijper vanachter zijn minister-jas en -steek waarom hij de zogenaamde 'worgwetten' erdoor drukte. Van Frederik van Eeden wordt bij de maquette van zijn arbeiderskolonie Walden uitgelegd hoe hij financieel door de staking aan de grond is komen te zitten.
Naast persoonlijk materiaal van o.a. genoemde personen, zijn er affiches, vaandels, vlaggen en prenten van Albert Hahn te zien, evenals video's van stoomtreinen, werk in de havens en van de aprilstakingen. Ook zijn liedjes van Ko Speenhoff te horen en natuurlijk ontbreekt een model van een stoomlocomotief niet. Een groot deel van het materiaal is afkomstig uit de collecties van het IISG.
De tentoonstelling is te zien in De Burcht (voorheen Vakbondsmuseum), Henri Polaklaan 9, 1018 CP Amsterdam.