Spui25, in samenwerking met het Instituut voor Cultuur en Geschiedenis
Het communisme heeft zijn failliet bewezen en het kapitalisme heeft moeite zich op een sociaal aanvaardbare manier overeind te houden. Aanleiding om nog eens met een open blik te kijken naar de ideeën van Karl Marx, nog altijd een van de grote denkers van zijn tijd.
Vier Marx-kenners spreken vanuit verschillende invalshoeken over de bruikbaarheid en onbruikbaarheid van zijn gedachtegoed. De middag wordt ingeleid door historicus Hans Schoots; moderator van het slotdebat is NRC Handelsblad-redacteur Hubert Smeets. Na afloop is er een borrel.
Karl Marx als propagandist
Dennis Bos bespreekt de manier waarop Marx zich ontfermde over een mislukte revolutie: de Commune van Parijs van 1871. Na 72 dagen drukten Franse regeringstroepen de opstand de kop in. Kort daarna publiceerde Marx vanuit Londen een pamflet dat voor socialisten van alle schakeringen geldt als de canonieke geschiedenis van de Commune. Een vergelijking met wat zich werkelijk afspeelde, laat zien dat de auteur vooral een vaardig propagandist was, die de stijlvormen van het populisme perfect beheerste.
Dennis Bos is historicus aan de Universiteit Leiden, gespecialiseerd in de negentiende-eeuwse arbeidersbeweging.
Karl Marx als economisch theoreticus van het kapitalisme
Geert Reuten stelt dat Marx nauwelijks heeft geschreven over de inrichting van een socialistische maatschappij. Hij richtte zich vooral op de economische analyse van het kapitalisme – als een systeem waarin geld en winst de maat zijn voor het leven. Marx houdt ons een spiegel voor die na 150 jaar eerder meer dan minder treft. Mensen hebben ‘de markt’ gemaakt en laten zich er vervolgens door domineren. Economische crises overkomen ons zo alsof wij getroffen worden door buitenaardse krachten waaraan niets te doen valt.
Geert Reuten is gastdocent politieke economie aan de economische faculteit van de UvA en Eerste Kamerlid voor de SP.
Karl Marx als schrijver
Hans Driessen gaat in op het grote schrijverschap van Marx, zijn flamboyante stijl en zijn ongeëvenaarde polemische talenten. Hierbij zet hij de literaire kwaliteiten van Marx af tegen die van diverse andere Duitse filosofen.
Hans Driessen hervertaalde Het kapitaal (Boom 2010) en vertaalde Schopenhauer, Nietzsche en Sloterdijk. Hij schrijft over filosofie en Duitse literatuur in de Volkskrant, De Groene en Trouw.
Karl Marx als denker van de 21ste eeuw
Volgens Marcel van der Linden is Marx om drie redenen nog steeds belangrijk. Allereerst vanwege zijn materialistische methode, zoals hij die bijvoorbeeld toepaste in zijn analyse van de Franse tegenrevolutie van 1851 door Napoleon III. Vervolgens vanwege zijn analyse van het kapitalisme, zoals verwoord in Het kapitaal. En ten slotte vanwege zijn te vaak verkeerd begrepen opvatting over het socialisme.
Marcel van der Linden is hoogleraar geschiedenis van sociale bewegingen aan de UvA, onderzoeksdirecteur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en redactielid van de Marx-Engels-Gesamtausgabe.
Aanmelden
Toegang tot de lezingen in Spui25 is gratis, wel moet u zich vooraf inschrijven via de website van Spui25.