Onderzoekt en verzamelt de geschiedenis van werk, werkenden en arbeidsverhoudingen wereldwijd
  • English

EU-Collecties bij het IISG

Van januari tot en met juni 2016 is Nederland voorzitter van de Europese Unie. Gedurende deze periode heeft Nederland een actieve rol in het nadenken over de toekomst van Europa en internationale samenwerking.

Het IISG herbergt een groot aantal collecties op het gebied van de Europese Unie. Bij het intikken van de term 'Europa'  in de IISG-catalogus vindt u maar liefst 6573 hits. 'Europe' levert zelfs nog meer op: 9193 hits in de catalogus! De EU collecties zijn divers en variëren van het archief van de European Trade Union Confederation (ETUC) tot de persoonlijke archieven van onder andere Sicco Mansholt (1908-1995), en van de collectie van Esperanto Nederland tot het archief van de PvdA Eurofractie.

Hoewel de onderwerpen op het eerste gezicht ver uit elkaar liggen, komt uit de verschillende collecties op het IISG een wens naar internationale samenwerking en gebondenheid naar voren.

Ver voor er überhaupt sprake was van de samenwerking zoals deze er nu uitziet, waren er al mensen die nadachten over manieren waarop Europese culturen met elkaar in contact konden komen. Esperanto kwam voort uit dit idealisme. Dr. Lejzer Zamenhof (1859-1917) bedacht de kunsttaal met als doel het makkelijker verbinden van mensen met verschillende culturen.

Dat er animo voor een gemeenschappelijke taal was blijkt uit de oprichting van de Internacia Fervojjista Esperanto Federacio (IFEF), in 1909 opgericht door spoorwegarbeiders. Hun slogan was: ‘The rails connect the countries, Esperanto the peoples’.

Echte populariteit won Esperanto echter pas in de jaren dertig. De verbindende taal sloot goed aan bij de idealen van internationaal broederschap van de arbeidersbeweging. Esperanto was in deze periode een emancipatiebeweging: het was bedoeld als universeel communicatiemiddel. 

In verband met de grote werkloosheid werd het volgen van een cursus Esperanto aantrekkelijk voor arbeiders, omdat het ze de kans gaf zich iets meer te ontwikkelen. Bovendien hoopten veel arbeiders dat de extra kennis hun baankansen in het buitenland vergrootte. Het IISG huist niet alleen het Archief Esperanto Nederland, maar ook het Archief van F.B.E. ten Hagen en N. ten Hagen-Weerman. Het echtpaar Ten Hagen was vele jaren actief en zeer belangrijk binnen de Nederlandse Esperanto beweging.

Foto van Max Kohnstamm, collectie IISGDe Tweede Wereldoorlog gaf een enorme puls aan het enthousiasme voor intensievere samenwerking en Europese eenwording. Max Kohnstamm (1914-2010) was een Europeaan in hart en nieren. Hij pleitte al snel na WOII voor één grote Europese markt. Duitsland zou hierin ook een volwaardige partner moeten zijn. Kohnstamm zag Europese integratie als de voorwaarde voor vrede voor het continent. 

In 1952 werd Kohnstamm de eerste secretaris van de in datzelfde jaar opgerichte EGKS. Z'n leven lang bleef Kohnstamm voorstander van een verenigd Europa. Zijn persoonlijke collectie is sinds 2009 ondergebracht bij het IISG. Het Max Kohnstamm archief bestaat onder andere uit particuliere correspondentie en dagboeken.

 -	Groter engagement door vragen te stellen aan volgers. -	Clickbait artikelen om meer mensen naar de website te krijgen.Het IISG is de vaste bewaarplaats voor de European Trade Union Confederation (ETUC) collectie. De ETUC, oprgericht in 1973, is een koepelorganisatie voor vakbonden uit heel Europa. De collectie bevat persberichten, correspondentie met andere organisaties zoals de ICFTU, brieven, documenten betreffende het Forum van Cooperatie en Integratie en het European Recovery Plan, maar ook documenten over vakbonden voor vrouwen. 

De ETUC huist in Brussel, net als de Partij van Europese Sociaaldemocraten (PES). De PES promoot de coöperatie tussen de socialistische, sociaaldemocratische en ‘labour’ partijen van de Europese Unie. Het doel is om socialistische en sociaaldemocratische bewegingen in de Unie te versterken. De Nederlandse vertegenwoordiger in de PES is de Partij van de Arbeid. Naast de collectie van de PES, herbergt het IISG ook het archief van zowel de Nederlandse tak van de PvdA als de Eurofractie van de PvdA.

Foto van Sicco Manshold met pijpOok het archief van Sicco Leendert Mansholt (1908-1995) is belangrijk binnen de Europese Unie collecties van het IISG. Na WOII was de sociaaldemocratische Mansholt tien jaar Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening. Zijn tijd als Minister zette hem aan tot nadenken over een gemeenschappelijke Europese markt. Subsidiering van de landbouw zou bijdragen aan een minder onzeker bestaan voor boeren. 

Vanaf 1958 werkte Mansholt als Europees Landbouwcommissaris. Hij wordt wel beschouwd als de geestelijk vader van het Europese gemeenschappelijke landbouwbeleid.

Alle EU-collecties en collectie-items zijn te vinden in de IISG catalogus. Veel stukken zijn op te vragen en in te zien in de studiezaal. 


Archief Esperanto Nederland - Archief van F.B.E. ten Hagen en N. ten Hagen-Weerman - Archief Max Kohnstamm - Archief Sicco Mansholt - Archief PvdA Eurofractie - Archief European Trade Union Confederation (ETUC) - Archief Socialistische Internationale - Partij van Europese Sociaaldemocraten - Archief PvdA - Archief ICFTU

Tekst: Zará Kars

Geplaatst: 
31 mei 2016