Conducts research and collects data on the global history of labour, workers, and labour relations

Tulpenboek

Het Tulpenboek bevat 122 afbeeldingen van tulpen, vervaardigd door de uit Leiden afkomstige Jacob Isaacsz van Swanenburch (1571-1638, in de jaren 1620 eerste leermeester van Rembrandt) en 16 afbeeldingen vermoedelijk vervaardigd door Adriaen Jansz. van Witvelt (ca. 1581-1638). Het boek speelde een rol in de Tulpenmanie, de oudst bekende speculatieve bubbel in de wereldgeschiedenis:
Eind 16de eeuw arriveerde de eerste tulp vanuit het Midden Oosten in de Nederlanden. Vrijwel onmiddellijk werd de tulp een statussymbool, gretig verzameld door de happy few. De tulpenbol was vrijwel onbetaalbaar, in 1637 bedroeg de richtprijs voor één bol 3000 gulden (vgl 31.000 euro in 2008). Tegen een achtergrond van pest en oorlog nam de speculatie rond tulpenbollen een enorme vlucht. Mensen verkochten hun eigendommen om tulpenbollen te bemachtigen. De speculanten werden floristen of bloemisten genoemd. In februari 1637 stortte de markt in en brak paniek uit. De ongelukkige handelaren die naar hun geld konden fluiten zochten hulp bij de overheid. Lokale overheden stelden commissies in om de partijen bij elkaar te brengen, maar een structurele oplossing bleef uit.
Alle afbeeldingen zijn digitaal beschikbaar. Klik hieronder voor de plaatjes en/of blader door het boek:

De afbeeldingen

1. Omslag, register en handgeschreven toevoegingen nn. Omslag I-L. Ongepagineerd - links I-R. Register tulpen II-L. Register tulpen/andere bloemen II-R. Register andere bloemen 2-R. [Anjer] 3-L. [Anjer] nn. Handgeschreven toevoegingen - laatste pagina 2. Tulpen 3. Switser 4. Paragon Van der Poel 5. Sent 6. Branden Burger 7. Admiral Coornhert 8. Viceroy 9. La Tour 10. Spinnecop 11. Wit en purper Jeroen 12. zonder naam 13. Brabanson 14. Parel 15. zonder naam (tekening) 16. Jan Symonsz 17. Admiral de Franse 18. Nieuwenburger 19. Somerschoon 20. Admiral Rotgans 21. Semper Augustus 22. Tulp int hart 23. Tulp Olinda 24. zonder naam 25. Blyenburger 26. Terlong [Tourlongh] 27. Petter 28. Tournay van Ryckaert 29. [Admiral] Gouda 30. zonder naam 31. zonder naam 32. Borger 32a. Laproch van Coornhert 33. [Admiral] Van der Eyck 34. [Admiral] Van der Eyck 35. Missing 36. zonder naam 37. Viceroy 38. zonder naam 39. zonder naam 40. zonder naam 41. [Admiral Catelyn] 42. zonder naam 43. Tulipa Candida 44. zonder naam 45. zonder naam 46. Lack Honsbeet 47. d'Admiral Coornhardt 48. Gemarmerde [Admiral] Lyfkens 49. De Hoer 50. Admiral Catelyn 51. Admiral De Man 52. Admiral Van der Eyck 53. de groote Pronckert 54. de cleyne Pronckert 55. de gemeente Burgemeester 56. de vice Admirael Tol 57. Admirael Tol 58. Admirael Tol 59. Admirael Gouda 60. zonder naam 61. zonder naam 62. zonder naam 63. zonder naam 64. zonder naam 65. zonder naam 66. zonder naam 67. zonder naam 68. zonder naam 69. [Gevleugelde Coornhert] 70. zonder naam 71. zonder naam 72. zonder naam 73. zonder naam 74. zonder naam 75. zonder naam 76. zonder naam 77. zonder naam nn. zonder naam 3. Andere bloemen 77. [Mezaraion] 78-L. Helleborus niger 78-R. Helleboraster 79-L. Helleborus niger 79-R. Hepatica 80-L. Aconitum / Leucoium 80-R. Leucoium 81-L. Primula veris 81-R. Primula veris 82-L. Anemone 82-R. Anemone 83-L. Anemone 83-R. Helleborus 84-L. Anemone 84-R. Petasites 85-L. Peonia 85-R. [Crocus>] 86-L. Hyacinthus 86-R. Lilium 87-L. [Crocus] 87-R. Hyacinthus 88-L. [Viola] 88-R. Pulmonaria 89-L. [Aristolochia] 89-R. Iris/Crocus 90-L. Aristolochia 90-R. Pseudo Narcissus 91-L. Aristolochia 91-R. Narcissus 92-L. [Narcissus] 92-R. Ranunculus 93-L. Ranunculus 93-R. Chelidonium 94-L. Unnamed flowers 94-R. Cornus 95-L. Phalangium 95-R. Missing [?] 96-L. Althea fruticans 96-R. [Chama] 97-L. Condrilla 97-R. Auricula 98-L. Auricula 98-R. Merveilles de Peru 99-L. [Anemone] 99-R. [Peone] 100-L. [Galanthus] 100-R. Bloemglaeskens 101. Adriaen van Witvelt nr. 1 102. Adriaen van Witvelt nr. 2 103. Adriaen van Witvelt nr. 3 104. Adriaen van Witvelt nr. 4 105. Adriaen van Witvelt nr. 5 106. Adriaen van Witvelt nr. 6 107. Adriaen van Witvelt nr. 7 108. Adriaen van Witvelt nr. 8 109. Adriaen van Witvelt nr. 9 110. Adriaen van Witvelt nr. 10 111. Adriaen van Witvelt nr. 11 112. Adriaen van Witvelt nr. 12 113. Adriaen van Witvelt nr. 13 114. Adriaen van Witvelt nr. 14 115. Adriaen van Witvelt nr. 15 116. Adriaen van Witvelt nr. 16 4. Losse bladen nn. 2 Tulpen - los nn. 3 Tulpen - los nn. Rode en roze anjers - los

 

Meer over het Tulpenboek

Het boek behoort tot de Bijzondere Collecties van het NEHA (no 254). De aankoop dateert vermoedelijk uit 1927. De aankoop leidde mede tot oprichting van het Boekenfonds. Voorin met aantekeningen uit de 20ste eeuw "[..] - Kildale - 8464 - Drawn by a Dutch artist anno 1630"; twee losse bladen uit 1630 zijn aangekocht door het NEHA Boekenfonds, 1929; herkomst derde blad onbekend.

Achter in het boek is aangetekend: "76 tulipa genomen stuc 5 sts: 19-0/46 allerley Bloemen elc 5 sts: 11-10/122 gemaect by Mr. Jacob van Swanenburch: 30-10/Opten 12 marty 1639 zyn myn de 16 bladen met veelderley bloemen ende insecten geschonken van een neef van Mr Adriaen van Witvelt, schilder ende die geestimeert yder blat op coste comt: 8-0 / comt: 38-10" en in een ander handschrift: "Is bij mij in vendue gecoft opden 3en Januarij 1647 voor 37:0;0". Het boek telt 116 bladen, gedateerd 1628 en later; 302 x 196 mm (enkele kleinere formaten ingeplakt). De bladen bijeengehouden in een 19de eeuwse band. De omvang is 0,04 m.

Zie ook: Het Tulpenboek van P. Cos in de collectie van Wageningen University

 
Posted: 
26 January 2015